Ο Γάλλος στοχαστής Μισέλ ντε Μονταίνι (1533-1592), όταν αποτραβήχτηκε στον πύργο του εγκαταλείποντας τη θέση του στο Κοινοβούλιο του Μπορντώ, ομολογεί πως κάθισε να γράψει ώστε οι συγγενείς και οι φίλοι του «να διατηρήσουν πιο ολοκληρωμένη και πιο ζωντανή τη γνώση που απόκτησαν για το άτομό (του). «Δοκίμια» λοιπόν ξεκίνησαν το 1570 με στόχο «οικιακό και ιδιωτικό». Ο Μισέλ ντε Μονταίνι δεν έπαψε ως το θάνατό του να συμπληρώνει και να επεκτείνει αυτό το έργο που έγινε έτσι ουσία της ουσίας του, μια σύνοψη της ελληνικής και λατινικής σκέψης και φιλοσοφίας, όπου οι προσωπικές απόψεις του συγγραφέα στηρίζουν μια αντιμετώπιση ζωής μοναδική στα ευρωπαϊκά γράμματα. Αυτό το έργο, που οικοδομήθηκε στην ιστορική περίοδο όπου τη Γαλλία συντάραζαν οι λεγόμενοι θρησκευτικοί πόλεμοι, σε μια περίοδο ανησυχίας φανατισμού και παραλογισμού, που έχει κοινά σημεία με τους δικούς μας καιρούς, είναι μια επιλογή τιμιότητας και ειλικρίνειας. Έργο που για τέσσερις αιώνες έμεινε αμετάφραστο στη γλώσσα μας, στηρίζεται στο ερώτημα «τι ξέρω;» στο οποίο η απάντηση συμβαδίζει με το βαθμό ελευθερίας που ο καθένας δίνει στον εαυτό του. Από αυτή την άποψη, τα Δοκίμια (ο Μισέλ ντε Μονταίνι είναι ο εφευρέτης αυτού του λογοτεχνικού όρου) είναι το βιβλίο της θεληματικής κι ενσυνείδητης ελευθερίας.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1 Από την προσωπική σκοπιά
2 Αντιμετώπιση των Δοκιμίων
3 Οι καιροί, ο συγγραφέας, το έργο
4 Νέα μετάφραση
5 Προτεινόμενη βιβλιογραφία
6 Πρώτη γραφή των Δοκιμίων του Πρώτου Βιβλίου
ΔΟΚΙΜΙΑ – ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Στον αναγνώστη
1 Με διάφορους τρόπους φτάνουμε στο ίδιο αποτέλεσμα
2 Περί της θλίψης
3 Τα συναισθήματά μας επεκτείνονται πέρα από εμάς
4 Πως η ψυχή κενώνει τα πάθη της σε πράγματα ψεύτικα, όταν τ’ αληθινά της λείπουν
5 Αν ο αρχηγός μιας πολιορκούμενης θέσης οφείλει να εξέρχεται για διαπραγματεύσεις
6 Επικίνδυνη η ώρα των διαπραγματεύσεων
7 Ότι η πρόθεση κρίνει τις πράξεις μας
8 Περί της απραξίας
9 Για τους ψεύτες
10 Περί έγκαιρης ή όψιμης ομιλίας
11 Περί των προγνώσεων
12 Περί της σταθερότητας
13 Τυπικό της συνάντησης των Βασιλέων
14 Ότι η γεύση των καλών και των κακών εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τη γνώμη που έχουμε γι’ αυτά
15 Τιμωρείται όποιος στυλώνεται σε μια θέση δίχως λόγο
16 Περί της τιμωρίας της δειλίας
17 Ένα ιδίωμα ορισμένων πρεσβευτών
18 Περί του φόβου
19 Ότι δεν πρέπει να κρίνεται η ευτυχία μας παρά μετά θάνατο
20 Ότι το φιλοσοφείν είναι μάθηση θανάτου
21 Περί της δύναμης της φαντασίας
22 Η ωφέλεια του ενός είναι βλάβη του άλλου
23 Περί της συνήθειας και του να μην αλλάζει εύκολα νόμος δεκτός
24 Διάφορα επακόλουθα της ίδιας πρόθεσης
25 Περί σχολαστικισμού
26 Περί της αγωγής των παιδιών
27 Είναι ανοησία να μετριέται το αληθινό και το ψεύτικο με την επάρκειά μας
28 Περί της φιλίας
29 Είκοσι εννιά σονέτα του Ετιέν ντε Λα Μποεσί
30 Περί της μετριοπάθειας
31 Περί των κανιβάλων
32 Ότι πρέπει μετρημένα να φροντίζει κανείς να κρίνει τις θείες επιταγές
33 Να φεύγει κανείς τις απολαύσεις με τίμημα τη ζωή
34 Η τύχη συναντιέται συχνά στο δρόμο της λογικής
35 Περί μιας έλλειψης στις πόλεις μας
36 Περί της συνήθειας της ένδυσης
37 Περί Κάτωνα του Νεώτερου
38 Πως κλαίμε και γελάμε για ένα και το αυτό πράγμα
39 Περί της μοναχικής ζωής
40 Σκέψεις για τον Κικέρωνα
41 Να μην είμαστε προσκολλημένοι στη δόξα μας
42 Περί της ανισότητας που υπάρχει ανάμεσά μας
43 Περί των νόμων για την πολυτέλεια
44 Περί του ύπνου
45 Περί της μάχης στο Ντρε
46 Περί των ονομάτων
47 Περί της αβεβαιότητας της κρίσης μας
48 Για τα στρατιωτικά άλογα
49 Περί των αρχαίων συνηθειών
50 Περί Δημόκριτου και Ηράκλειτου
51 Περί της ματαιότητας των λόγων
52 Περί της φειδωλίας των Αρχαίων
53 Σχετικά με μια κουβέντα του Καίσαρα
54 Για τις μάταιες λεπτολογίες
55 Για τις μυρουδιές
56 Για τις προσευχές
57 Περί της ηλικίας

ΒΙΒΛΙΟ Β’
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Περί της αστάθειας των πράξεών μας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Περί της μέθης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
Συνήθεια της νήσου Κέας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Ες αύριον τα σπουδαία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Περί της συνείδησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ
Περί της εξάσκησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ
Περί των τιμητικών ανταμοιβών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ
Περί της στοργής των πατεράδων προς τα παιδιά
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ
Περί των Παρθίων όπλων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ
Περί των βιβλίων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ
Περί της ωμότητας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ
Απολογία του Ρεμόν Σεμπόν
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ
Περί της κρίσης για το θάνατο κάποιου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Πώς το πνεύμα μας περιπλέκεται αυτό το ίδιο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ
Ότι η επιθυμία μας μεγεθύνεται από τη δυσχέρεια
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ
Περί της αλαζονείας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ
Περί της ψευδολογίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ
Περί της ελευθερίας συνείδησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ
Δεν γευόμαστε τίποτα άδολο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ
Κατά της ραθυμίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Για τα ταχυδρομικά άλογα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ
Περί των αθέμιτων μέσων χρησιμοποιούμενων για καλό σκοπό
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Περί του ρωμαϊκού μεγαλείου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΕΜΠΤΟ
Περί του να μην προσποιούμαστε τον άρρωστο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ
Για τους αντίχειρες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΒΔΟΜΟ
Δειλία, μήτηρ ωμότητας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΟΓΔΟΟ
Κάθε πράγμα στον καιρό του
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΕΝΑΤΟ
Περί της αρετής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ
Περί ενός τερατόμορφου παιδιού
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ
Περί της οργής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Υπεράσπιση του Σενέκα και του Πλούταρχου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ
Η ιστορία του Σπουρίνα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Παρατηρήσεις πάνω στις μεθόδους διεξαγωγής του πολέμου του Ιουλίου Καίσαρα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΠΈΜΠΤΟ
Περί τριών καλών γυναικών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΚΤΟ
Περί των εξοχότερων αντρών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟ ΕΒΔΟΜΟ
Περί της ομοιότητας των παιδιών προς τους πατέρες

1 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΝΤΙΜΟΥ (1585-88)
2 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΕΛΕΙΑΣ (1585-88)
3 ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΣΥΝΑΝΑΣΤΡΟΦΕΣ (1585-88)
4 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΠΑΣΜΟΥ (1585-88)
5 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥΣ ΣΤΙΧΟΥΣ ΤΟΥ ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ (1585-88)
6 ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΑΞΕΣ (1585-88)
7 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ (1585-88)
8 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΣΥΖΗΤΕΙΝ (1585-88)
9 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΑΤΑΙΟΔΟΞΙΑΣ (1585-88)
10 ΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥΜΕ ΤΗ ΘΕΛΗΣΗ ΜΑΣ (1585-88)
11 ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΧΩΛΩΝ (1585-88)
12 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ (1585-88)
13 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ (1585-88)
ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ, ΣΤΟ ΥΦΟΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΑΙΝΙ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ