Αντί προλόγου: Ο Octavio Paz για τον Παπαϊωάννου

Ο «Χέγκελ» του Παπαϊωάννου θεωρήθηκε «ένα μικρό αριστούργημα». Πρόκειται για ένα κείμενο που συνδυάζει τρία στοιχεία: αποτελεί μια εισαγωγή στο έργο του Χέγκελ, ένα φιλοσοφικό δοκίμιο και ένα κείμενο με λογοτεχνική αξία. Ο «Χέγκελ» είναι ένα φιλοσοφικό δοκίμιο για τον μεγάλο φιλόσοφο και όχι μια βιογραφία, μια απλή παράθεση αποσπασμάτων από τα έργα του ή μια κριτική παρουσίαση των απόψεων που έχουν διατυπωθεί σχετικά μ’ αυτά. Δίνοντας την δική του ερμηνεία στο εγελιανό έργο, ο Παπαϊωάννου θεωρεί δευτερεύουσα την μελέτη της μεθόδου του Χέγκελ, της διαλεκτικής τριαδικότητας, ή της φιλοσοφίας της φύσης, ή ακόμα και την ταύτισή του με το πρωσικό κράτος στην τελευταία φάση της ζωής του. Χωρίς να αγνοεί αυτές τις πτυχές ή να τις αποκρύβει βλέπει στον Χέγκελ περισσότερο τον ενθουσιώδη εραστή της γαλλικής επανάστασης, της περιπέτειας του πνεύματος, της αυτοπραγμάτωσης του ανθρώπου, της ενδελέχειας της ιστορίας, της αριστοτελικής αρχής της κίνησης και της ενέργειας, παρά τον προάγγελο των σύγχρονων ολοκληρωτισμών.