Οι μεγάλες αποδράσεις

Περιγραφή

Όταν για πρώτη φορά έγραψα στο περιοδικό “Τετράδιο” για την “Μεγάλη απόδραση των Βούρλων”, δεν υποψιαζόμουν ότι ήταν η τελευταία μιας ολόκληρης σειράς αποδράσεων φυλακισμένων ή εξόριστων Ελλήνων κομμουνιστών που έγιναν από τότε που οργανώθηκε στον τόπο μας το Κομμουνιστικό Κόμμα. Και το περίεργο είναι ότι δεν είμαι ο μόνος. Όχι μόνο οι νεώτεροι της ηλικίας μου αλλά και οι παλιότεροι, ανάμεσα στους οποίους και γνωστοί αγωνιστές, αγνοούν ή δεν θυμούνται παρά μόνον αμυδρά τις αποδράσεις αυτές, που συνθέτουν ωστόσο μια ενδιαφέρουσα ηρωική πτυχή του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα. Αν σ’ αυτό προστεθεί ότι οι αναφορές στα λίγα κείμενα που υπάρχουν είναι ασήμαντες και λειψές, βασική πηγή πληροφοριών για τον ερευνητή απομένουν οι εφημερίδες της εποχής, και κυρίως οι λαϊκές αστικές, που έδιναν μεγάλη έκταση σε τέτοια γεγονότα. Αλλά σ’ αυτές θα φτάσει, εννοείται, αν πριν έχει εξακριβώσει τις σωστές ημερομηνίες – δουλειά όχι πάντα εύκολη. Όσο πιο παλιές αποδράσεις, τόσο δυσκολότερη η διασταύρωση στοιχείων. Είναι χαρακτηριστικό απ’ αυτήν την πλευρά, ότι οι φτωχότερες σε μαρτυρίες που υπάρχουν σ’ αυτό το βιβλίο είναι οι δυο αποδράσεις του Νίκου Ζαχαριάδη, που έγιναν πριν 50 χρόνια, ενώ η πλουσιότερη, με στοιχεία που έδωσαν οι ίδιοι οι επιζώντες πρωταγωνιστές της – είναι η απόδραση των Βούρλων, που έγινε πριν 22 χρόνια. Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται οι αποδράσεις που έγιναν σε ειρηνικές, ας πούμε, περιόδους. Πριν από τη δικτατορία του Μεταξά και μετά το τέλος του Εμφυλίου. Δεν τολμώ να πω, ότι περιλαμβάνονται όλες, πιστεύω όμως ότι δε λείπει καμιά σημαντική. Δ. Γ.